Zdrowie, według medycyny chińskiej, to równowaga Energii w organizmie – prawidłowy poziom i przepływ Qi, równowaga między Yin i Yang – dwiema przeciwstawnymi manifestacjami Qi. To co ciepłe, suche, dynamiczne, to Yang, a co zimne, wilgotne i statyczne – Yin.
Lato jest porą Yang – charakteryzuje je gorąco, suchość, rozkwit w przyrodzie, dojrzewające owoce, ruch i energia. Zimą z kolei króluje Yin – zimno, wilgoć, stagnacja, ciemność (krótsze dni). Wiosną i Jesienią energie powoli narastają – spójrzmy na wykres:
Latu, czyli przemianie Ognia, przypisane jest Serce i Jelito Cienkie (zobacz wpis o przemianie OGNIA). Jeśli nie zadbamy o Serce latem, powodując niedobory Energii, zabraknie Qi na start dla Płuc Jesienią, i tak może się zdarzyć w każdej porze roku – z Nerkami Zimą, z Wątrobą Wiosną itd..
Jeśli więc nie zbierzemy wystarczająco dużo Energii Latem, będziemy osłabieni jesienią. Te niedobory energetyczne mogą się objawiać częstymi stanami gorączkowymi, którym towarzyszą najczęściej objawy przeziębienia, a także ogólną niższą odpornością i słabością jesiennego organu, czyli Płuc, a więc skłonnościami gryp, zapalenia oskrzeli, gorączki, wyczerpania. Te niedobory Yang odczujemy szczególnie wtedy, kiedy króluje Yin, a więc Jesienią, ale także (albo tym bardziej) Zimą.
Ważne jest także wzmacnianie i odżywianie Qi w okresach między porami roku, nazywanymi DOJO (dodżo), o których więcej napiszemy w osobnym wpisie. Okresy DOJO przypisane są Przemianie Ziemi, a organem towarzyszącym są Jelita. W tych okresach szczególnie warto wybrać się na akupunkturę lub moksę.
Co osłabia Yang latem? Nadmiar Yin, a więc:
- nadmiar zimnych, lodowatych napojów
- zbyt dużo zimnego, surowego jedzenia (zimnego termicznie, a więc pomidorów, cukinii, bakłażanów, kiełków, alg)
- wegetarianizm – brak mięsa w diecie obniża Yang, koniecznie trzeba wówczas dodawać ciepła potrawom (o yangizowaniu potraw parę słów w dalszej części artykułu).
- kąpiele w lodowatej wodzie, wychładzanie ciała
A także nadmierny wysiłek fizyczny (maratony, zbyt intensywne ćwiczenia) oraz kawa – to także nie służy Yang. Dlatego kawę, także latem, przygotowuję „po chińsku”, według 5 Przemian, gotując ją z aromatycznymi, ogrzewającymi przyprawami. A zamiast intensywnych, morderczych treningów wybierajmy zdrowy ruch i rozciągające, lecznicze ćwiczenia, na przykład:
- gimnastykę słowiańską (dla kobiet),
- ćwiczenia qigong,
- rytuały tybetańskie,
- jogę, medytację,
- spacery, rower na świeżym powietrzu.
Jak dodatkowo dodać sobie Yang latem?
- pożywieniem – równoważyć ciepłe i chłodniejsze posiłki, dodawać rozgrzewające i gorzkie zioła, nie przesadzać z zimnymi termicznie napojami i produktami – więcej o odżywianiu w dalszej części tekstu.
- ćwiczeniami – jak powyżej
- ogrzewaniem – mimo, że letniej aurze najczęściej towarzyszy gorąco, warto dodać sobie Yang przy użyciu moksy lub dzięki moczeniu stóp (polecam przez cały rok moczyć stopy wieczorem, w wodzie z moksą lub imbirem – rozgrzewamy się, dodajemy Yang i budujemy odporność… a to tylko część z korzyści – poświęcimy temu osobny wpis!).
Akupunktura lub zabiegi z wykorzystaniem moksy to świetny sposób na dodanie sobie Yang. Warto także odwiedzić terapeutę, jeśli cierpimy na jakieś „zimowe dolegliwości”. Choroby występujące zimą leczymy latem i odwrotnie – z alergią wiosenną warto więc zgłosić się już jesienią lub zimą.
A to zabieg Ognistego Smoka, potężna dawka Yang, właśnie z użyciem moksy:
Nie zapominajmy oczywiście o nadmiarze w drugą stronę, a więc nadmiarze Yang, czyli gorąca – pamiętajmy o bezpiecznym korzystaniu z kąpieli słonecznych (zobacz naturalne olejki do opalania), stałym dostarczaniu płynów do organizmu oraz nie przegrzewaniu ciała. Nadmiar gorąca również prowadzi do utraty Qi.
Ciekawostka – według starych przekazów, znaczenie ma także pozycja, w której śpimy. Latem powinniśmy spać z głową skierowaną naprzeciwko wschodu – głowa jest częścią Yang, a kierując ją na wschód odżywiamy Yang. Z kolei zimą śpimy naprzeciw zachodowi, odżywiając Yin.
Ważna jest także pora snu! Latem możemy kłaść się później, niż zimą. Przemiana Ognia to czas radości, dynamiki i zabawy, a długie, ciepłe wieczory sprzyjają spotkaniom towarzyskim lub innym radosnym czynnościom. Możemy więc pozwolić sobie na krótszy sen (ale nie kładźmy się zbyt późno, aby nie osłabić organizmu i pozwolić zadziać się ważnym procesom, które mają swój czas między 23 a 5 rano – spójrz na ZEGAR NARZĄDÓW).
Nadmiar lub niedobór Yang – co się może dziać?
Wspomniałam już, co powoduje niedobór Energii Yang jesienią i zimą, jeśli nie zadbamy o nią latem. Skutków długotrwałych niedoborów (lub nadmiarów) może być jednak więcej. Spójrzmy:
Niedobór Yang, to także niedobór ciepła w ciele:
- zimne stopy, dłonie
- awersja do zimna
- niskie libido, niepłodność
- niechęć do sportu
- wyczerpanie nadnerczy
- niedoczynność tarczycy
- bóle lędźwi
- słabe kolana
- wysoka wrażliwość na ból
- poranne zmęczenie
- problemy jelitowe: biegunki
- blada twarz, sine usta, paznokcie
- skłonność do depresji
Oraz wspomniana skłonność do przeziębień, grypy, chorób płuc i oskrzeli, gorączki.
Z kolei nadmiar Yang to objawy związane z gorącem w ciele:
- podwyższone ciśnienie krwi
- stany zapalne
- podwyższone ryzyko zawału lub udaru
- awersja do gorąca
- ciemny mocz, skłonność do zaparć
- czerwona twarz, mocny zapach ciała
- impulsywność, pracoholizm
Do nadmiaru Yang przyczynia się nie tylko Gorąco, ale także ostre przyprawy, alkohol i tłuste pokarmy. W takim przypadku rezygnujemy z dodawania Ognia, zatem jak najbardziej sięgamy po surowe, zimne termicznie produkty, zieloną herbatę, kiełki i koniecznie korzystamy z zabiegu akupunktury u dobrego terapeuty, który pomoże wypędzić Gorąco z organizmu.
Wróćmy jednak do tematu przewodniego, czyli do wzmacniania Yang latem, aby być zdrowym i silnym jesienią oraz zimą. Wiemy już co robić, pogłębmy jeszcze temat odżywiania i dodawania Yang potrawom.
ODŻYWIANIE LATEM
Smak każdego sezonu równoważy energię Qi w danej porze roku. Smakiem przypisanym elementowi Ognia jest smak gorzki – smak dzieła ognia – węgla, grillowanych mięs i warzyw. Smak gorzki wypędza Gorąco z organizmu – zarówno jedzenie jak i gorzkie zioła. Tych ostatnich używa się także w leczeniu dolegliwości wynikających z Gorąca, czyli stanów zapalnych (skóry, narządów, etc.) i zakaźnych oraz przeziębień.
Produkty smaku gorzkiego, osuszające i wypędzające gorąco:
Orzechy włoskie (uwaga na pleśnie i grzyby – najlepiej prażyć), śliwki ciemne, grejpfrut, ciemne winogrona, kapusta czerwona, karczochy, cykoria, boćwina, kasza gryczana, żyto, jagnięcina, baranina, kozie mleko i ser, kawa, herbata oraz oczywiście zioła: tymianek, szałwia, majeranek, kurkuma, rozmaryn, szafran, kakao, lubczyk, piołun.
Yangizowanie potraw
Im dłużej poddajemy potrawę obróbce termicznej, tym większa jej wartość energetyczna – tym więcej ma Yang. Najmniej Yang mają potrawy gotowane, więcej duszone, potem pieczone, smażone, aż najwięcej Yang uzyskują potrawy grillowane (oczywiście grillując, nie używamy chemicznych podpałek, ani rakotwórczej folii aluminiowej!!!).
Kolejnym sposobem na dodawanie Yang potrawom jest używanie rozgrzewających przypraw, takich jak imbir, chili, cynamon, kardamon, kminek, ziele angielskie, anyż.
Czas na podsumowanie! Pojawiło się mnóstwo informacji, a także kilka wątków pobocznych – część już na blogu, reszta już niebawem. Oto mała ściąga, o czym warto pamiętać i co stosować latem:
A już niedługo, w kolejnym wpisie, przepis na zupę dodającą Yang – śledźcie nasz FANPEJDŻ, aby uzyskać informację zaraz po opublikowaniu :)!
Źródła: 1, 2.
Bardzo użyteczne informacje